Khám phá những điểm thú vị về các trang phục dân tộc Ê đê
Theo truyền thống, trang phục của người dân Êđê là màu đen hoặc màu chàm, trên đó có những họa tiết hoa văn sặc sỡ. Phần lớn, đàn bà đều mặc váy, quấn váy (tiếng địa phương gọi là Ieng), đàn ông thì đóng khố (Kpin), mặc áo. Đồng bào dân tộc Êđê còn rất thích dùng các đồ trang sức bằng bạc, đồng hay hạt cườm, họ cũng mang hoa tai và vòng cổ khi ra khỏi nhà thường đeo bên mình gùi và ngậm tấu.
Về trang phục Nam, ngày xưa, đàn ông Ê Đê thường để tóc dài rồi búi tó sau gáy, nay thì họ đã cắt tóc ngắn, gọn gàng giống như người Kinh hiện đại. Tuy nhiên, tầng lớp trung niên ở Êđê vẫn còn chuộng việc chít khăn vải chàm hay khăn vàng nhạt khi đi ra đường hoặc trong ngày lễ tết.
Trang phục truyền thống Nam của dân tộc Êđê bao gồm hai yếu tố là áo và khố. Áo của người Nam có hai loại, áo dài trùm mông và áo dài quá gối. Áo dài trùm mông được thiết kế tay áo và thân áo dài, có xẻ tả và khoét cổ chui đầu. Trên nền chàm của thân và ống tay áo ở ngực, hai bên bả vai, cửa tay, các đường viền cổ, nơi xẻ tà gấu áo được trang trí và viền vải đỏ, trắng. Đặc biệt là khu giữa ngực áo có mảng sọc ngang trong bố cục hình chữ nhật tạo vẻ đẹp và khỏe. Dọc đường xẻ cổ ngực, có dính thêm nhiều khuy đồng, là những đoạn sợi chỉ đỏ đan sít vào nhau thành mảng hình thang cân lộn ngược. Trong khi đó, áo dài quá gối có khoét cổ, ống tay bình thường không trang trí như loại áo dài trùm mông nói trên…
Trên những tấm áo này, những đường chỉ màu trang trí thường tập trung ở những chi tiết như nách áo, gấu áo, vai, cổ và tay áo. Người Êđê vẫn thường khen ngợi chiếc áo đẹp nhất là áo kteh hay còn gọi là đếch kvưh grư, trước ngực áo có mảng hoa văn được gọi là “đại bàng dang cánh”. Gấu áo phía sau viền đường chỉ màu, gài thêm những hạt cườm trắng và tua chỉ màu dài tới 12cm. Mảng trang trí trước ngực được mệnh danh là cánh đại bàng. Dọc đường xẻ cổ ngực, có dính thêm nhiều khuy đồng, là những đoạn sợi chỉ đỏ đan sít vào nhau thành mảng hình thang cân lộn ngược.
Trang phục truyền thống của phụ nữ Ê Đê đó là váy tấm, áo chui. Bằng bàn tay khéo léo và sự tinh tế, tỉ mẩn của mình, người Ê Đê đã dệt nên những bộ trang phục mang đậm màu sắc của dân tộc. Những đường viền được kết hợp cùng với các dải hoa văn bằng những sợi chỉ đỏ, vàng hoặc trắng.
Phần tay áo được thiết kế có phần ngắn và tương đối hẹp, phần cổ cao và rộng để có thể dễ dàng chui mặc. Người phụ nữ Ê Đê mặc váy tấm, là các tấm vải choàng được quấn quanh eo thành nhiều vòng và được cố định lại với nhau bằng các sợi dây.
Tấm vải này có hình chữ nhật với phần chiều rộng khoảng 1,3m và chiều dài khi thả xuôi xuống là gần 1m. Khi mặc lên mình, gấu của váy có thể dài chạm đến gót chân của người phụ nữ tạo nên sự kín đáo.
Áo của phụ nữ Ê Đê có tên gọi là Ao mniê. Chiếc áo này có thiết kế khá đặc biệt, nó được xẻ ngang từ bờ vai trái sang vai phải và được mặc bằng cách chui. Khi mặc lên, áo ôm sát vào thân mình của các cô gái và được buông xuôi dài tới phần thắt lưng. Hai vạt trước và sau của áo có chiều dài bằng nhau. Chiếc áo này không có thiết kế hở tà. Ngoài ra, tùy vào nhu cầu và từng mùa mà áo của người phu nữ dân tộc Ê Đê dài tay hoặc ngắn tay.
